Θεσσαλονίκη, μάνα μου ένα αφιέρωμα για τα 100 χρόνια απ’ την απελευθέρωση

Θεσσαλονίκη, αφιέρωμα,  απελευθέρωση,

Ο Λευκός Πύργος είναι ένας οχυρωματικός πύργος του 15ου αι., ο οποίος χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια ως κατάλυμα φρουράς Γενιτσάρων κι ως φυλακή θανατοποινιτών. Είναι ένα από πιο γνωστά κτίσματα-σύμβολα πόλεων στην Ελλάδα. Έχει 6 ορόφους, 34 μ. ύψος και 70 μ. περίμετρο. Κατά μία εκδοχή, η χρονολογία κατασκευής του τοποθετείται περί το 1450-1470, λίγο μετά την κατάληψη της Θεσ/νίκης από τους Τούρκους (1430).  

 

Στην αρχή ονομαζόταν Πύργος του Λέοντος, όπως αναφέρει τουρκική επιγραφή του 1535-36, η οποία υπήρχε στην είσοδό του εξωτερικού περιβόλου (τώρα κατεδαφισμένος) και η οποία μάλλον αναφερόταν στη χρονολογία κατασκευής του περιβόλου. Έχει διατυπωθεί η υπόθεση πως αρχιτέκτονας του Πύργου ήταν ο φημισμένος Μιμάρ Σινάν, βάσει της ομοιότητας με ανάλογο πύργο στην Αυλώνα της Αλβανίας, ο οποίος κτίστηκε τη δεκαετία του 1530. Από το 17ο αι. και μετά ονομαζόταν ανεπίσημα Φρούριο της Καλαμαριάς και Πύργος των Γενιτσάρων. Μετά την διάλυση του τάγματος των Γενίτσαρων το 1826 αποκτά το όνομα Kanli-Kule, δηλαδή Πύργος του Αίματος λόγω των σφαγών των Γενιτσάρων. Τ’ όνομα διατηρείται και μετά το 1826 λόγω της λειτουργίας του ως φυλακή μελλοθανάτων και τόπο βασανιστηρίων. Το σύγχρονο όνομά του το πήρε όταν ένας εβραίος κατάδικος, ο Nathan Guidili, τον ασβέστωσε με αντάλλαγμα την ελευθερία του, το 1891. Ως το 1912 οι χριστιανοί συνεχίζουν να τον αναφέρουν Kanli-Kule, ενώ οι Εβραίοι υιοθετούν το Torre Blanca, που υιοθετούν κι οι τούρκοι ως Beyaz-Kule, δηλαδή Λευκός Πύργος. Κατά τον Α' Παγκ. Πόλεμο, στέγαζε το κέντρο διαβιβάσεων των Συμμάχων, ενώ το 1916 χρησιμοποίησαν έναν όροφό του για τη φύλαξη αρχαιοτήτων. Μετά την απελευθέρωση (1912), το μνημείο περιήλθε στο ελληνικό δημόσιο κι ως το 1983 φιλοξένησε την αεράμυνα της πόλης, το εργαστήριο Μετεωρολογίας του Πανεπιστημίου και συστήματα Ναυτοπροσκόπων. Το 1994 άνοιξε το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού όπου κι ανήκει διοικητικά. Από το 2006 λειτουργεί μόνιμα ως Μουσείο.

Σχολική εφημερίδα «Ο κόσμος στα μάτια των παιδιών» από το 6^ο Διαπολιτισμικό Δημοτικό Σχολείο Ελευθερίου - Κορδελιό